Co oznacza należyta staranność w projekcie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych?

Zgodnie z art. 7 ust, 3 projektu ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych (dalej jako „Projekt”), podmiot zbiorowy może zwolnić się od odpowiedzialności karnej określonej w Projekcie ustawy jeśli wszystkie obowiązane organy i osoby uprawnione do działania w imieniu lub w interesie tego podmiotu zachowały należytą staranność wymaganą w danych okolicznościach, w organizacji tego podmiotu oraz w nadzorze nad tą działalnością. Ustawodawca nie zdecydował się jednocześnie na wprowadzenie definicji legalnej pojęcia należytej staranności. Wobec braku zdefiniowania pojęcia należytej staranności w Projekcie ustawy, pojęcie to tłumaczyć należy zgodnie z istniejącą już definicją legalną na gruncie przepisów prawa cywilnego. W uzasadnieniu Projektu ustawodawca wskazuje bowiem wprost, że w stosunku do podmiotu zbiorowego klauzulę należytej staranności należy rozumieć w sposób uwzględniający zawodowy charakter prowadzonej przez niego działalności.

Definicja pojęcia „należytej staranności” na gruncie prawa cywilnego znajduje się w art. 355 § 2 Kodeksu Cywilnego. Pod pojęciem należytej staranności należy rozumieć sposób postępowania odpowiadający wymaganiom zawartym w obiektywnym wzorcu postępowania. Obiektywność wzorca oznacza, że przy definiowaniu należytej staranności i wskazaniu sytuacji jej niedołożenia ma ona decydujący wpływ na możliwość przypisania danemu podmiotowi odpowiedzialności w wypadku, gdy opiera się ona na zasadzie winy. (zob. komentarz do art. 355 k.c., red. Osajda, wyd. 2, Legalis). Dochowanie należytej staranności postrzegać bowiem należy jako przeciwieństwo zachowania zawinionego.

Jak dochować należytej staranności według Projektu ustawy? Zgodnie z założeniami ustawodawcy, podmioty zbiorowe powinny wprowadzić w swojej organizacji regulacje wewnętrzne wprowadzające podział odpowiedzialności oraz wprowadzające sposób identyfikowania i reagowania na ewentualne ryzyka. Wydaje się zatem, że celem dochowania należytej staranności w podmiotach zbiorowych kluczowe będzie wdrożenie procedur compliance, czyli prowadzenie podmiotu zbiorowego nie tylko zgodnie z prawem, lecz także z normami etycznymi oraz zasadami zarządzania ryzykiem.

Katarzyna Lamczyk
Katarzyna Lamczyk
katarzyna.lamczyk@ltca.pl

Radca prawny, Partner LTCA odpowiedzialny za Dział Prawny. W Kancelarii LTCA koncentruje się na doradztwie w zakresie prawa korporacyjnego, prawa gospodarczego, RODO i compliance prawnego oraz świadczy usługi kompleksowej obsługi start-upów. Z sukcesami reprezentuje Klientów w postępowaniach gospodarczych, cywilnych oraz karnoskarbowych. Prowadzi szkolenia m.in. z zakresu prawa gospodarczego, RODO, compliance oraz nadzoru nad rynkiem finansowym Jest autorem licznych publikacji prawnych w prasie branżowej i ogólnopolskiej.